Bước vào của hiệu nhiệm màu là lời giải đáp khoa học về những bí ẩn của não bộ trong sự liên kết với chặt chẽ với trái tim, tìm đến cội nguồn của hạnh phúc với ý nghĩa bản chất nhất của từ này.
Là một bác sĩ giải phẫu thần kinh, tác giả James Doty có những hiểu biết sâu sắc về cấu trúc tinh vi hoàn hảo của bộ phận quan trọng nhất cơ thể người, bộ não. Nhưng hành trình gian nan để đi đến vị trí đó của tác giả đã cho phép ông có được cái nhìn toàn diện hơn cho câu hỏi: “Bộ não và trái tim, đâu là bộ phận quan trọng nhất quyết định hạnh phúc của con người?”. Từ đó, ông cũng cho thấy, khi khai thác được tối đa sức mạnh của bộ não và trái tim trong sự cân bằng, kết hợp của chúng, chúng ta có thể làm nên những điều phi thường.
Toàn bộ cuốn sách là câu chuyện về hành trình của tác giả, từ một đứa trẻ đầy thương tổn do những hệ lụy của cái nghèo và thiếu thốn yêu thương, nhờ sự dẫn dắt thông thái từ một người bạn lớn mà bước ra khỏi bóng tối, tự xây dựng con người mình muốn trở thành, trải qua mất mát người thân, trải nghiệm cận kề cái chết, rồi trở thành một nhà giải phẫu thần kinh lẫy lừng danh tiếng, để rồi đánh mất mọi thứ mà ông từng nghĩ là mục tiêu cả đời, từ đó nhận ra đâu mới là giá trị chân chính của một cuộc đời hạnh phúc, cũng như tất cả điều lớn lao mà con người có thể làm bằng tình yêu thương.
Giống như đứa trẻ Jim Doty nghèo khó ở vùng hoang mạc Lancaster trong cuốn sách, tất cả chúng ta rồi sẽ tổn thương theo cách này hay cách khác và để vượt qua nỗi đau, chúng ta không có cách nào khác là đối diện với chúng. Macgic shop - cửa hiệu nhiệm màu này là một bối cảnh trong câu chuyện đồng thời cũng là ẩn dụ về lựa chọn của chúng ta trước những nỗi đau trong đời. Chủ động bước qua cánh cửa của sự thương tổn, để mở rộng trái tim và tự chữa lành cho mình, là cách để chúng ta bước ra khỏi vùng tối của đớn đau và tuyệt vọng.
Ở phần đầu cuốn sách là câu chuyện về tuổi thơ tăm tối cùng cánh cửa nhiệm màu mà tác giả đã bước qua, để từ đó từng bước xây dựng lại một cuộc đời chỉ thuộc về mình, không còn bị chi phối bởi hoàn cảnh hay những nỗi đau quá khứ. Ở phần này, tác giả cũng hệ thống lại những bài học cụ thể để bất cứ ai sẵn lòng có thể áp dụng. Cũng qua đoạn đời ấy của tác giả, chúng ta có thể nhìn thấy được ảnh hưởng to lớn của việc có ai đó tin tưởng, yêu thương và chấp nhận chúng ta khi ta hãy còn là một đứa trẻ.
Hai phần sau của cuốn sách kết hợp nhiều thông tin khoa học về bộ não, hệ thần kinh và trái tim. Hệ thần kinh của chúng ta vốn có tình mềm dẻo, và tác giả đưa ra những bằng chứng cho thấy tự chúng ta có thể hình thành các liên kết thần kinh mới trong bộ não, từ đó tác động đến trạng thái cảm xúc, nhịp tim và huyết áp. Và vai trò trái tim đối với hạnh phúc của chúng ta, trong cuốn sách này, hoàn không phải là một ẩn dụ văn chương, mà được soi xét dưới góc nhìn khoa học. “Hơn là chỉ chờ đợi trong thụ động những chỉ dẫn từ bộ não, trái tim không chỉ tự nó suy nghĩ mà còn gửi những tín hiệu đến các bộ phận khác trên cơ thể.” Yêu thương và hạnh phúc đều là một môn khoa học. Mỗi chúng ta đều có một “la bàn trái tim”. Trái tim là món quà quý nhất mà con người có được, bất cứ khi nào lạc lối, chỉ cần lắng nghe chỉ dẫn của trái tim, chúng ta sẽ đi đúng hướng. “Chúng ta tách biệt tâm trí như một thứ thuộc về lý trí, ra khỏi trái tim, thứ thuộc về tình cảm, nhưng cuối cùng thì trái tim và tâm trí đều là thành phần của một trí thông minh hợp nhất.”
Tiền bạc và danh vọng là hai mục tiêu sai lầm nhất mà đa số chúng ta đều dốc lòng truy đuổi. Như một ảo thuật gia trên sân khấu, chúng ta lôi hết màn ảo thuật này đến màn ảo thuật khác ra để thể hiện mình, để mong cầu sự chấp nhận và tán dương từ khán giả. Sẽ có lúc chúng ta làm được như vậy, được yêu mến, được tung hô. Nhưng bước khỏi sân khấu, chẳng còn ai quan tâm ta là ai, làm gì. Không còn tiếng vỗ tay nữa. Nếu cả cuộc đời chỉ đặt tiền bạc và danh vọng làm mục tiêu, khi quay về với chình mình, ta sẽ ngơ ngác như vị ảo thuật gia đột nhiên không còn được đứng trên sân khấu. Trước khi là một “ảo thuật gia”, chúng ta là một con người.
Và Bước vào cửa hiệu nhiệm màu cho chúng ta thấy rõ giá trị đó. Cuốn sách có cả yếu tố của hồi ký và thông tin khoa học, vừa mang tính truyền cảm hứng cũng đồng thời có những hướng dẫn thực hành. Đó là hành trình chiêm nghiệm ra rằng hạnh phúc và yêu thương là 2 “bộ môn khoa học” mà tất cả chúng ta đều có thể học và thực hành, bằng cách bắt đầu thay đổi cách chúng ta suy nghĩ và cảm xúc. Bởi vì, “Hạnh phúc riêng lẻ và phúc lợi cộng đồng của chúng ta phụ thuộc vào sự tích hợp, cộng tác của cả tâm trí và trái tim ta.”
Những nghiên cứu khoa học về sự liên kết của não bộ và trái tim, về yêu thương và lòng trắc ẩn vẫn đang được tác giả và các đồng sự tiếp tục tiến hành tại Trung tâm Nghiên cứu và Giáo dục lòng Trắc ẩn và Vị tha (Center for Compassion and Altruism Research and Education). Bởi vì, như tác giả đã viết trong sách “Khi bộ não và trái tim chúng ta hoạt động trong sự hợp tác – chúng ta hạnh phúc hơn, chúng ta khỏe mạnh hơn, và chúng ta tự động thể hiện tình yêu thương, lòng tốt và quan tâm đến nhau. Tôi biết điều này bằng trực giác, nhưng tôi cần hợp thức hóa nó bằng khoa học. Đây là động lực để bắt đầu nghiên cứu về lòng trắc ẩn và vị tha. Tôi muốn hiểu sự tiến hóa, không chỉ tại sao chúng ta phát triển những hành vi như thế mà còn hiểu được nó ảnh hưởng đến bộ não và cuối cùng đến sức khỏe của chúng ta như thế nào.”
Review by Cẩm Xuân.
