1. Lịch Sử Vú
“Lịch sử vú”, “có chủ đề vô tiền khoáng hậu và thành công ngoạn mục trong việc hòa trộn giữa mỹ học và chính trị”, viết về bộ phận được cho là mang chở nhiều ý nghĩa biểu tượng nhất trên cơ thể phụ nữ nói chung.
Lần lượt qua các chương “Vú linh thiêng”, “Vú gợi dục”, “Vú quốc dân”, “Vú chính trị”, “Vú tâm lý”, “Vú thương mại”, “Vú y học”, “Vú tự do”, “Vú trong khủng hoảng”, sách đem lại cái nhìn liên ngành giúp độc giả hình dung khá toàn diện về việc một bộ phận thân thể đã được diễn ngôn của các lĩnh vực khác nhau kiến tạo như thế nào, từ đó hình dung được diện mạo của vú trong văn hóa phương Tây.
Mở đầu tác phẩm bằng một câu nói gợi tò mò “Tôi có ý định làm cho bạn suy nghĩ về vú phụ nữ theo cách bạn chưa từng mường tượng trước đây”, tác giả Marilyn Yalom đưa người đọc vào chuyến du hành vượt thời gian (khoảng 2.500 năm, từ thời cổ đại đến hiện đại), xuyên không gian (từ vùng Trung Đông đến châu Âu và Mỹ, v.v.), xuyên qua diễn ngôn của các lĩnh vực khác nhau (bao gồm cả tôn giáo, chính trị, thương mại, khoa học, nghệ thuật, v.v.) để chứng kiến thân phận “bảy nổi ba chìm” của vú. Khởi thủy là vú linh thiêng, người ta tôn vinh các nữ thần, nữ tư tế, Đức Mẹ Đồng trinh vì bầu vú mang lại sự sống cho nhân loại của họ. Khi bước vào đời sống thế tục, vú trở thành vú gợi dục, hiện thân trên cơ thể tình nhân của các vua chúa, nơi các cô gái thanh lâu hạng sang tử tế ở Ý. Sang thời hiện đại, vú trở thành “vú quốc dân”, là biểu tượng cho sự phồn thịnh.
Trong diễn ngôn khoa học, vú đi vào lĩnh vực tâm lý học và y học, trở thành ngọn nguồn của khao khát, dục năng hướng về sự sống cũng như đe dọa cái chết. Vú cũng là động lực quan trọng của hoạt động kinh doanh thương mại, từ coóc-xê đến tình dục qua mạng. Chỉ đến rất gần đây, vú mới mang những sắc diện mới của vú tự do trong chính trị, thi ca và tranh ảnh. Ở thế kỷ XX, vú dự phóng khả thể mới của sự giải thoát khỏi những quan niệm áp đặt lên mình từ bao vòng kiềm tỏa của xã hội và văn hóa, dù sự giải phóng thực sự vẫn còn nằm ở thì tương lai.
“Lịch sử vú”, như lời tác giả khẳng định, chắc chắn sẽ khiến chúng ta không thể nhìn bầu vú của mình như trước được nữa.
2. Bí Ẩn Nữ Tính
“Bí ẩn nữ tính” là cuốn sách về nữ quyền, nó ra đời thời phụ nữ Mỹ còn ở nhà nội trợ và không đi làm. Cuốn sách là quả bom tấn thời đó. người ta nói rằng: “Cuốn sách quan trọng nhất thế kỷ 20 là Bí ẩn nữ tính. Betty Friedan với phụ nữ hệt như Martin Luther King, Jr. với người da đen".
Bí ẩn nữ tính là gì? Trước tiên hãy trả lời nữ tính là gì. Là suy sụp khi biết mình không thể cho con bú sữa mẹ. Là không uống thuốc chữa ung thư vì biết tác dụng phụ sẽ làm mình mất hết nét mềm mại đặc trưng. Phần lớn thời gian cuộc đời trải qua trong gian bếp. Ước mơ lớn nhất và duy nhất là có một căn nhà ngoại ô, chồng và các con, hai xe hơi một của chồng và một của mình, hai tivi một ở phòng khách và một ở nhà bếp. Đó là hình ảnh "nữ tính" mà hầu hết phụ nữ Mỹ thập niên 1950 và những năm đầu 1960 hướng tới.
Nhưng, những bà nội trợ ở mọi trình độ học vấn ấy ngày đêm hoang mang trong nỗi tuyệt vọng thầm kín, vừa dè chừng nhìn nhau vừa mơ hồ tự hỏi: "Chỉ có vậy thôi sao?". Họ như đang trong cơn mê, hay đang trải qua một dịch bệnh cũng không phải ngoa ngôn, với những biểu hiện: trống trải, thiếu thốn, mệt mỏi, muốn khóc nhưng chẳng biết vì lý do gì, trông ngóng điều gì đó nhưng chẳng có gì để trông ngóng...
Các bác sĩ tâm lý mà họ tìm gặp đã không tìm được câu trả lời cho hội chứng "héo úa của những bà nội trợ" này.
Là người cùng thời, Betty Friedan cũng gặp nỗi ám ảnh tương tự, nhưng bà mẹ ba con này không đầu hàng. Bà mất năm năm để làm một cuộc đại điều tra về vấn đề mà đầu tiên bà gọi là "vấn đề không tên", và sau này là "bí ẩn nữ tính".
"Rồi tôi lần theo sự lớn mạnh của cái bí ẩn đó bằng cách nói chuyện với biên tập viên các tạp chí phụ nữ, nhà nghiên cứu động cơ quảng cáo, và chuyên gia lý thuyết về phụ nữ ở các lĩnh vực tâm lý học, phân tâm học, nhân chủng học, xã hội học, giáo dục gia đình. Nhưng mảnh ghép không khớp nhau cho tới khi tôi phỏng vấn ở mức độ sâu hơn, từ hai giờ tới hai ngày mỗi lần, 80 phụ nữ ở những thời điểm quan trọng trong vòng đời của họ... Những phụ nữ này, vài người thấy khổ sở, đau đớn, vài người thấy bình yên, thanh thản, đã cho tôi manh mối cuối cùng, và bản cáo trạng đáng lên án nhất của bí ẩn nữ tính".
