Đại Nam Dật Sự Và Sử Ta So Với Sử Tàu + Lịch Triều Tạp Kỷ
Đại Nam Dật Sự Và Sử Ta So Với Sử Tàu
Đại Nam dật sự và Sử ta so với sử Tàu là tập hợp hai chuyên luận sử học tiêu biểu của học giả Nguyễn Văn Tố. Với hai công trình này, không quá lời để nói Nguyễn Văn Tố là nhà sử học đầu tiên đặt nền móng cho bộ môn sử liệu học ở Việt Nam thời hiện đại.
Trong suốt hai năm từ 1943 đến 1945, liên tục và đều đặn trên gần 100 số báo Tri Tân và Thanh Nghị, Nguyễn Văn Tố đã phác thảo một lịch sử Việt Nam trải dài từ một nghìn năm Bắc thuộc cho đến thời kỳ đầu độc lập dưới các triều Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý. Trong bối cảnh nguồn sử liệu Hán văn hầu như chưa có bản dịch, tác giả đã làm công việc phiên dịch, đồng thời đối chiếu, phê phán sử liệu một cách tường tận nhằm soi tỏ hàng trăm nhân vật, sự kiện và danh xưng: thời Bắc thuộc đã có những người Nam nào làm quan bên Tàu và những người Tàu nào sang nước ta cai trị, những cuộc khởi nghĩa chống giặc phương Bắc đã tiến hành ra sao, mười hai sứ quân gồm những sứ quân nào, nước ta từng có những tên gọi gì... Những vấn đề tưởng chừng quen thuộc song vẫn hiện lên hết sức sinh động nhờ lối viết vừa khảo vừa kể, chặt chẽ mà hấp dẫn. Đó là biệt tài, cũng là đóng góp tiên phong trong việc tái hiện lịch sử Việt Nam từ các nguồn sử liệu chữ Hán của Ứng Hòe Nguyễn Văn Tố.
Lịch Triều Tạp Kỷ
Lịch triều tạp kỷ do Cao Lãng biên soạn, Xiển Trai con trai tác giả bổ sung, là một cuốn sử ghi chép khá toàn diện về giai đoạn lịch sử cuối thời Lê-Trịnh. Trong khoảng thời gian kéo dài hơn 100 năm, từ Lê Gia Tông năm Dương Đức thứ nhất (1672) đến Lê Mẫn đế năm Chiêu Thống thứ tư (1789), hầu hết các phương diện trong đời sống chính trị, xã hội ở Đàng ngoài đều được tác giả ghi nhận, từ các pháp lệnh được ban ra ở chính quyền trung ương, trong đó có vai trò chủ đạo của phủ chúa, đến các hoạt động của quan quân và dân chúng ở địa phương. Các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, quân sự được ghi chép một cách khá đầy đủ, kỹ lưỡng và sinh động.
Tuy là một cuốn sử do tư nhân biên soạn, nhưng với những ghi chép cung phu, nghiêm túc, có thể xem Lịch triều tạp kỷ như là cuốn sử tiếp nối pho Việt sử trục biên nằm trong bộ Đại Việt sử ký toàn thư. Đó chắc chắn là nguồn sử liệu rất quý báu đối với bạn đọc hôm nay về giai đoạn lịch sử từ cuối thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XVIII.
